Raku

Raku keramiek komt oorspronkelijk uit Japan, waar zij zich in nauwe samenhang met de theeceremonie heeft ontwikkeld. RAKU betekent vreugde, geluk of ook wel gemak of eenvoud. Het belangrijkste kenmerk van raku keramiek is dat het materiaal een laaggebakken poreus aardewerk is. De scherf heeft geen heldere klank zoals porselein, maar het klinkt dof wanneer je er tegen aan tikt.Typerend voor de Raku-techniek zijn de haarscheurtjes of “craquelé” in het glazuur.

Creatie

De werkstukken kunnen met de hand of met een draaischijf gevormd zijn. Klei die voor de raku gebruikt wordt bevat chamotte (verpulverde gebakken klei) om het uitzetten en de krimp tijdens het stookproces op te vangen. Verder wordt bij raku gebruik gemaakt van een karakteristieke eenvoudige vormgeving.

Stookproces

De werkstukken worden eerst biscuit gestookt op een temperatuur tussen 900 en 1200 graden. Hoe hoger er biscuit gestookt is, des te beter kunnen de objecten de extreem grote temperatuurschommelingen doorstaan tijdens het afkoelen na de stookproces. Het stookproces kan in een elektrische of gasoven gebeuren of in een speciaal Raku oven. De werkstukken worden in een al voorverhitte buitenoven geplaatst, de temperatuur wordt opgestookt tot + 1000 graden Celsius. Het duurt + 30 minuten voordat het glazuur gaat glimmen en uitgesmolten is. De werkstukken,die dan roodgloeiend zijn worden met een raku-tang uit de oven gehaald op het moment dat het glazuur uitgesmolten is. Als de werkstukken uit de oven zijn moet het laagje gesmolten glazuur even afkoelen. Tijdens het afkoelen treed er een thermische schok op, die het glazuur doet craquleren. Hierna worden de werkstukken in een ton met zaagsel gesmoord. Door de hitte van het werkstuk gaat het zaagsel branden. Als het zaagsel goed brandt wordt de ton afgesloten. Hierdoor wordt er zuurstof onttrokken aan de klei en het glazuur (reductie). Tijdens dit proces van ± 10 minuten krijgen de werkstukken op ongeglazuurde plaatsen (dus ook in de haarscheurtjes van het glazuur) de typische zwarte kleur. Als de werkstukken uit de zaagselton gehaald worden gaat dit proces gepaard met veel rookontwikkeling. Eenmaal uit de zaagselton kunnen de werkstukken worden nageblust door ze met wat water te besprenkelen, of in de open lucht af te laten koelen.